Το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, σύμφωνα με τον Νόμο 5135/2024, αποτελεί έναν νέο φορολογικό μηχανισμό (τέλος) που επιβάλλεται σε συγκεκριμένες συναλλαγές με στόχο τη ρύθμιση και την καταγραφή της οικονομικής δραστηριότητας που πραγματοποιείται ψηφιακά ή περιλαμβάνει διοικητικές πράξεις.
Αντικείμενο του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
Το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες συναλλαγών, όπως ορίζονται στα άρθρα 7 έως 30 του νόμου. Το άρθρο 3 καθορίζει ότι οι συναλλαγές υπόκεινται στο τέλος εφόσον τουλάχιστον ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη έχει φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα. Οι συναλλαγές αυτές περιλαμβάνουν οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν διάφορες κατηγορίες, ενώ το τέλος επιβάλλεται ανεξάρτητα από το πού έχει πραγματοποιηθεί η συναλλαγή ή το πού έχει συναφθεί η σύμβαση.
Το τέλος διακρίνεται σε δύο τύπους:
Αναλογικό τέλος: Για τις συναλλαγές των άρθρων 7 έως 29, το Ψηφιακό Τέλος υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας της συναλλαγής.
Πάγιο τέλος: Για τις περιπτώσεις που αφορούν διοικητικές πράξεις, το τέλος επιβάλλεται ως σταθερό ποσό, όπως ορίζεται στο άρθρο 30.
Εξαιρέσεις και απαλλαγές
Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 3, δεν επιβάλλεται το Ψηφιακό Τέλος σε συγκεκριμένες συμβάσεις και συναλλαγές, οι οποίες υπάγονται ήδη σε άλλους φορολογικούς νόμους, όπως ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων και άλλες σχετικές διατάξεις. Στόχος των εξαιρέσεων αυτών είναι να αποτραπεί η διπλή φορολόγηση των ίδιων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Υποκείμενος και υπόχρεος του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
Το άρθρο 4 καθορίζει ποιος είναι υποκείμενος στο Ψηφιακό Τέλος. Συνήθως, είναι ο λήπτης της χρηματικής παροχής ή ο ωφελούμενος από τη συναλλαγή. Σε συναλλαγές με το Δημόσιο ή φορείς γενικής κυβέρνησης, ο υποκείμενος είναι ο έτερος συμβαλλόμενος.
Σημαντική είναι η διάταξη της παραγράφου 2, η οποία ορίζει ότι το Δημόσιο, οι φορείς γενικής κυβέρνησης, οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εξαιρούνται από την επιβολή του τέλους.
Διαδικασία δήλωσης, απόδοσης και επιστροφής
Το άρθρο 5 του νόμου αναλύει τη διαδικασία υποβολής της δήλωσης και απόδοσης του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής. Οι υπόχρεοι καλούνται να υποβάλουν δήλωση σε μηνιαία βάση για τις συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν μέσα στον μήνα. Ειδικά για τις μισθώσεις ακινήτων, η απόδοση γίνεται ετησίως μαζί με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος.
Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα επιστροφής του καταβληθέντος τέλους σε περιπτώσεις που η συναλλαγή δεν πραγματοποιήθηκε ή η διοικητική πράξη δεν εκδόθηκε λόγω απρόβλεπτων συνθηκών. Ωστόσο, το τέλος δεν επιστρέφεται αν η συναλλαγή ακυρωθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη μετά την ολοκλήρωσή της.
Το κεφάλαιο Β' για το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής ορίζει τους κανόνες που διέπουν τις συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών, φυσικών και νομικών προσώπων, επιβάλλοντας ένα τέλος επί των συναλλαγών αυτών. Το άρθρο 6 περιγράφει τις γενικές αρχές επιβολής του τέλους, ενώ τα άρθρα 7-10 επεξηγούν συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως μισθώσεις, δάνεια και άλλες οικονομικές πράξεις.
Άρθρο 6 - Γενικές Αρχές
Το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής (Ψ.Τ.Σ.) επιβάλλεται σε όλες τις συμβάσεις που αναφέρονται στα άρθρα 7-21, ανεξάρτητα από τον τύπο τους. Συγκεκριμένα, το Ψ.Τ.Σ. επιβάλλεται και σε συμβάσεις που περιλαμβάνουν όρους, αιρέσεις ή προθεσμίες, καθώς και σε περισσότερες από μία συμβάσεις που καταρτίζονται με το ίδιο έγγραφο. Αν υπάρχουν παρεπόμενα σύμφωνα, το Ψ.Τ.Σ. υπολογίζεται με βάση την κύρια σύμβαση, εκτός αν αυτή απαλλάσσεται από το τέλος.
Άρθρο 7 - Μίσθωση Ακινήτων
Στο άρθρο αυτό, το Ψ.Τ.Σ. εφαρμόζεται στις επαγγελματικές μισθώσεις ακινήτων με συντελεστή 3,60%, υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχει επιλεγεί υπαγωγή σε Φ.Π.Α.. Ωστόσο, δεν επιβάλλεται σε μισθώσεις κατοικιών. Υπόχρεος για την απόδοση του τέλους είναι ο εκμισθωτής, εκτός αν αυτός απαλλάσσεται λόγω ειδικών φορολογικών διατάξεων, οπότε το βάρος μεταφέρεται στον μισθωτή.
Άρθρο 8 - Δάνεια
Το Ψ.Τ.Σ. επιβάλλεται σε έντοκα και άτοκα δάνεια, σε πιστώσεις και σε πράξεις μετατροπής ανεξόφλητης οφειλής σε νέο δάνειο, εφόσον το αρχικό δάνειο δεν έχει ήδη επιβαρυνθεί με το τέλος. Δεν επιβάλλεται σε δάνεια από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή ξένες τράπεζες, καθώς και σε δάνεια που χορηγούνται στο πλαίσιο προγραμμάτων ενίσχυσης από κρατικούς φορείς. Ο συντελεστής του τέλους είναι 2,40% για επιχειρηματικά δάνεια, ενώ για άλλες περιπτώσεις ανέρχεται στο 3,60%. Το τέλος δεν υπολογίζεται επί των τόκων και ο υπόχρεος για την απόδοσή του είναι ο οφειλέτης του δανείου.
Άρθρο 9 - Τρεχούμενος Δοσοληπτικός Λογαριασμός
Το Ψ.Τ.Σ. εφαρμόζεται και στους δοσοληπτικούς λογαριασμούς που δεν τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα. Ειδικότερα, το τέλος υπολογίζεται με βάση το υψηλότερο χρεωστικό ή πιστωτικό υπόλοιπο του λογαριασμού κατά το φορολογικό έτος. Ο συντελεστής είναι 2,40% για επιχειρηματικές συναλλαγές, ενώ για άλλες περιπτώσεις το τέλος ανέρχεται στο 3,60%. Το τέλος αποδίδεται μέσα στον πρώτο μήνα από την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων του έτους.
Άρθρο 10 - Καταθέσεις και Αναλήψεις
Στο άρθρο αυτό, το Ψ.Τ.Σ. επιβάλλεται στις καταθέσεις και αναλήψεις από νομικά πρόσωπα και οντότητες που διενεργούνται από εταίρους ή μετόχους, εφόσον αυτές δεν σχετίζονται με απόληψη κερδών. Για τέτοιες συναλλαγές εφαρμόζεται συντελεστής 1,20% για εταιρείες και 3,60% για άλλες περιπτώσεις. Ωστόσο, δεν επιβάλλεται Ψ.Τ.Σ. στις καταθέσεις και αναλήψεις από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή ξένες τράπεζες.
Το Άρθρο 11 αφορά την επιβολή του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής σε συγκεκριμένες συναλλαγές που σχετίζονται με την πώληση κινητών πραγμάτων ή άυλων αγαθών, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Ειδικότερα, το άρθρο διευκρινίζει πότε και πώς επιβάλλεται αυτό το τέλος, καθώς και ποιες συναλλαγές εξαιρούνται από αυτό.
Επιβολή Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
Σύμφωνα με την παράγραφο 1, το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής επιβάλλεται στην πώληση κινητών πραγμάτων όταν η συναλλαγή δεν υπόκειται σε Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). Δηλαδή, όταν μια συναλλαγή δεν καλύπτεται από τον Φ.Π.Α., ενεργοποιείται η υποχρέωση καταβολής αυτού του τέλους.
Στην παράγραφο 2 καθορίζονται περιπτώσεις όπου το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής εφαρμόζεται, επίσης, σε άλλες συμβάσεις, όπως η σύσταση επικαρπίας ή η παραχώρηση άδειας χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων, τεχνογνωσίας και ευρεσιτεχνιών, υπό τον όρο ότι δεν υπάγονται στον Φ.Π.Α..
Εξαιρέσεις
Στην παράγραφο 3 ορίζονται συγκεκριμένες εξαιρέσεις από την επιβολή του τέλους. Αυτές αφορούν τις πωλήσεις μετοχών, εταιρικών μεριδίων, πλοίων που μεταβιβάζονται υπό ελληνική σημαία, καθώς και αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών, εφόσον αυτές οι πωλήσεις υπάγονται σε άλλους φόρους ή ρυθμίσεις.
Υπολογισμός του Ψηφιακού Τέλους
Η παράγραφος 4 καθορίζει ότι το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής υπολογίζεται με συντελεστή 2,40% σε συγκεκριμένες πωλήσεις, όπως αυτές των πλωτών μέσων ή πλοίων από φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην παράγραφο 5 αναφέρεται ότι για τις συναλλαγές που περιλαμβάνουν άυλα αγαθά ή άλλες κινητές ιδιοκτησίες ο συντελεστής διαφέρει ανάλογα με το ποιοι είναι οι συμβαλλόμενοι. Εάν όλοι είναι φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, το τέλος παραμένει στο 2,40%, ενώ στις άλλες περιπτώσεις αυξάνεται στο 3,60%.
Υπόχρεοι και Υποχρέωση Δήλωσης
Τέλος, στην παράγραφο 6 καθορίζεται ότι ο πωλητής είναι υπεύθυνος για την καταβολή και την απόδοση του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής στη φορολογική διοίκηση.
Άρθρο 18: Τόκοι υπερημερίας και νόμιμοι τόκοι
Το άρθρο αυτό αφορά τους τόκους που προκύπτουν λόγω καθυστέρησης πληρωμών ή που επιδικάζονται από δικαστικές αποφάσεις. Επιβάλλεται Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, το οποίο υπολογίζεται με συντελεστή 3,60% επί του ποσού των τόκων. Ο λήπτης των τόκων είναι υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης και την απόδοση του τέλους.
Άρθρο 19: Τραπεζικές επιταγές
Για επιταγές που προσκομίζονται σε πιστωτικά ιδρύματα για είσπραξη ή φύλαξη επιβάλλεται Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής με συντελεστή 3‰ (τρία τοις χιλίοις) επί της συνολικής αξίας των επιταγών. Το πιστωτικό ίδρυμα είναι υπεύθυνο για την καταχώριση και απόδοση του τέλους, ενώ ο κομιστής της επιταγής είναι ο υποκείμενος στο τέλος.
Άρθρο 20: Συνδρομές σε επιμελητήρια, ενώσεις, συλλόγους και σωματεία
Σε χρηματικές συνδρομές που καταβάλλονται σε αυτά τα νομικά πρόσωπα επιβάλλεται Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής. Το ποσοστό διαμορφώνεται σε 1,20% για τις συνδρομές σε σωματεία και σε 2,40% για άλλες περιπτώσεις. Ο λήπτης της συνδρομής είναι υπεύθυνος για την απόδοση του τέλους.
Άρθρο 21: Έπαθλα και βραβεία
Το τέλος αυτό επιβάλλεται και στα χρηματικά έπαθλα και βραβεία με συντελεστή 3,60%. Ο δικαιούχος του επάθλου είναι υπόχρεος για το τέλος, ενώ ο απονέμων το έπαθλο είναι υπεύθυνος για την παρακράτηση και απόδοση του τέλους.
Άρθρο 22: Μισθώσεις ακινήτων με αντισυμβαλλόμενο το Δημόσιο
Σε μισθώσεις όπου αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή φορέας γενικής κυβέρνησης, επιβάλλεται Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής με συντελεστή 3,60% επί του συμφωνηθέντος μισθώματος. Το τέλος βαρύνει τον αντισυμβαλλόμενο του Δημοσίου.
Άρθρο 23: Αποζημιώσεις από ή προς το Δημόσιο
Στις αποζημιώσεις που καταβάλλονται ή εισπράττονται από το Δημόσιο επιβάλλεται τέλος 3,60%. Εξαιρούνται αποζημιώσεις που αφορούν απαλλοτρίωση ακίνητης ιδιοκτησίας. Ο δικαιούχος της αποζημίωσης υπόκειται στο τέλος, ενώ το Δημόσιο αναλαμβάνει την παρακράτηση.
Άρθρο 24: Επιδοτήσεις και οικονομικές ενισχύσεις
Επιβάλλεται τέλος 3,60% στις μονομερείς μεταβιβάσεις πόρων από το Δημόσιο. Εξαιρούνται επιδοτήσεις και ενισχύσεις που αφορούν φυσικές καταστροφές, κοινωνικές παροχές και αναπτυξιακά προγράμματα.
Το άρθρο 28 αφορά τις συναλλαγές που διενεργούνται σε κτηματολογικά γραφεία και εισάγει το Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, το οποίο επιβάλλεται σε συγκεκριμένες συναλλαγές. Αναλυτικά, το τέλος αυτό επιβάλλεται:
Σε μισθώσεις ακινήτων με διάρκεια άνω των εννέα (9) ετών: Το τέλος ανέρχεται σε ποσοστό 1,20% επί του συνολικού ποσού των συμβατικών μισθωμάτων. Ο συμβολαιογράφος που συντάσσει την πράξη είναι υπεύθυνος για την είσπραξη και την απόδοση του τέλους στη φορολογική διοίκηση. Η απόδοση γίνεται εφάπαξ.
Σε εγγραφές υποθηκών ή τροπές προσημειώσεων σε υποθήκη: Το τέλος είναι 3,60% και υπολογίζεται επί του ποσού για το οποίο εγγράφεται η υποθήκη. Ο αιτών την πράξη εγγραφής είναι υπεύθυνος για την απόδοση του τέλους πριν από την πράξη.
Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως η μη επιβολή τέλους για υποθήκες που αφορούν οφειλές προς τη Φορολογική Διοίκηση ή ασφαλιστικούς φορείς, καθώς και υποθήκες για δάνεια από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Το άρθρο 29 αφορά την έκδοση απογράφου και αποδεικτικών εγγράφων ενώπιον δικαστηρίων, όπου επιβάλλεται επίσης Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής. Το τέλος αυτό υπολογίζεται βάσει του επιδικαζόμενου ποσού με διαφορετικούς συντελεστές. Για παράδειγμα:
- 3,60% επιβάλλεται σε διαφορές ενοχικού δικαίου και άλλες επαγγελματικές ή ασφαλιστικές διαφορές και
- 2,40% επιβάλλεται σε διαφορές εμπορικού δικαίου και αυτοκινητικές διαφορές.
Το τέλος δεν επιβάλλεται σε ειδικές περιπτώσεις, όπως όταν η εκτελεστή απόφαση αφορά διαφορές επί συναλλαγματικών ή δικαστική δαπάνη.
Τέλος, το άρθρο 30 αναφέρεται στο Πάγιο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής, το οποίο επιβάλλεται σε περιπτώσεις έκδοσης και ανανέωσης συγκεκριμένων αδειών και εγγράφων. Αναφέρονται ενδεικτικά:
- Άδεια θήρας: 15 ευρώ.
- Άδεια οδηγού αυτοκινήτου ή μοτοσυκλέτας: 15 ευρώ.
- Άδειες οπλοφορίας: 15 έως 45 ευρώ ανάλογα με το είδος της άδειας.
- Άδειες παραμονής και εργασίας για αλλοδαπούς: 30 έως 90 ευρώ ανάλογα με τη διάρκεια της άδειας.
- Δελτία ταυτότητας και διαβατήρια: 10 έως 22 ευρώ ανάλογα με την κατηγορία και τη διάρκεια του διαβατηρίου.