Στο πλαίσιο αυτού, παρέχεται επιδότηση έως 70% και άτοκα δάνεια για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών. Οι διαθέσιμοι πόροι θα ανέλθουν σε 250 εκατ. ευρώ, τα οποία εκτιμάται πως θα χρηματοδοτήσουν παρεμβάσεις σε 20.000-25.000 νοικοκυριά.
Τι αλλάζει
Ελάχιστες αλλαγές παρατηρούνται στη δομή του προγράμματος συγκριτικά με την πρώτη φάση, όπως προκύπτει από τον Οδηγό του που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στις βασικότερες συγκαταλέγεται η κατάργηση του άνω ορίου στην τελευταία εισοδηματική κατηγορία του προγράμματος – εκεί όπου δεν προβλέπεται επιχορήγηση, αλλά λήψη άτοκου δανείου. Ακόμη μία αλλαγή αποτελεί το γεγονός ότι, πλέον, για την υπαγωγή της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών θα πρέπει να αποτυπώνεται η καταβολή τουλάχιστον του 30% του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου.
Από το πρόγραμμα μπορούν να επωφεληθούν μονοκατοικίες, πολυκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα, τα οποία διαθέτουν οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο.
Ενεργειακή επιθεώρηση
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη είναι η διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από ενεργειακό επιθεωρητή, ο οποίος και θα εκδίδει το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης. Οι παρεμβάσεις θα επιλέγονται σύμφωνα με τα ευρήματα της επιθεώρησης. Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων θα διεξάγεται δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση, ώστε να ελέγχεται κατά πόσο έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που είχαν τεθεί και κατά συνέπεια η αντίστοιχη επιχορήγηση. Το κόστος του ενεργειακού επιθεωρητή ή συμβούλου έργου θα καλύπτεται από το πρόγραμμα εφόσον βέβαια η αίτηση λάβει την απαιτούμενη έγκριση. Οι παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν από τους ενδιαφερόμενους θα αφορούν στις εξής κατηγορίες: αντικατάσταση κουφωμάτων, τοποθέτηση συστημάτων σκίασης, τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτιριακό κέλυφος, αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης και αναβάθμιση συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης.
Σταδιακά
Οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά από τους υποψηφίους και υποχρεωτικά μέσω της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος (https://exoikonomisi.ypen.gr), μέχρι την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού (ανά περιφέρεια). Για την αποφυγή φόρτου στο πληροφοριακό σύστημα η έναρξη υποβολής των αιτήσεων ορίζεται διαδοχικά ως εξής:
* Στις 15.7.2019 για τις περιφέρειες: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη,Κεντρική Μακεδονία, Ηπειρος, Θεσσαλία, Δυτική Ελλάδα
* Στις 18.7.2019 για τις περιφέρειες: Δυτική Μακεδονία, Νησιά του Ιονίου,Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος, Βόρειο Αιγαίο, Κρήτη
* Στις 22.7.2019 για τις περιφέρειες: Αττική και Νότιο Αιγαίο.
Στο μεταξύ, εξακολουθεί να ισχύει η αποσύνδεση της υποχρέωσης λήψης δανείου από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, δηλαδή δεν είναι υποχρεωτική. Από εκεί και πέρα, η υποβολή των αιτήσεων θα γίνει με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια του φορολογικού έτους 2018 (εκκαθαρισμένες δηλώσεις φορολογίας) και για κάθε μία από αυτές ο προϋπολογισμός δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 25.000 ευρώ.
Τα μυστικά
Αναλυτικά τα 4+1 «κλειδιά» για την ένταξη στο πρόγραμμα:
1 Οι δικαιούχοι: Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλλουν μόνο φυσικά πρόσωπα που:
* έχουν δικαίωμα κυριότητας (πλήρους ή ψιλής) ή επικαρπίας σε επιλέξιμη κατοικία
* πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια των κατηγοριών του προγράμματος.
Εφόσον η κατοικία για την οποία γίνεται η αίτηση κατά το φορολογικό έτος 2018 ενοικιάζεται/διατίθεται για βραχυχρόνια μίσθωση ή είναι κενή ή αφορά σε πρόσφατη απόκτηση ακινήτου, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.
Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυριότητα/επικαρπία) σε επιλέξιμη κατοικία, η αίτηση υποβάλλεται από έναν εκ των συγκυρίων/επικαρπωτών, μετά από συναίνεση των υπολοίπων.
2 Προϋποθέσεις ένταξης: Μία κατοικία, για να κριθεί επιλέξιμη θα πρέπει να πληροί τις εξής βασικές προϋποθέσεις:
* Να χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί, για το έτος 2018.
* Να υφίσταται νόμιμα. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης της κατοικίας δε διαθέτει οικοδομική άδεια ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση της κατοικίας, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει ότι η συγκεκριμένη υφίσταται νόμιμα.
* Να έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), το οποίο έχει εκδοθεί μετά την 26.11.2017 σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
* Να μην έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
Πολυκατοικίες
Αντίστοιχα, για να χαρακτηρισθεί μία πολυκατοικία επιλέξιμη κατοικία θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά τα ακόλουθα:
* Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, να υποβληθεί σχετική αίτηση από εκπρόσωπο του συνόλου των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων με στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας του τμήματος του κτιρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα.
* Να υποβληθεί Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτιρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.
* Να πραγματοποιούνται κοινόχρηστες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης.
* Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που δεν εντάσσονται ή δε θέλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα να συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην απόφαση της γενικής συνέλευσης της πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια.
3. Η επιχορήγηση: Τα ποσοστά επιχορήγησης αφορούν στον τελικό επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων παρέχεται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του ωφελουμένου.
Αξίζει να σημειωθεί πως για την 7η κατηγορία δικαιούχων του προγράμματος δεν προβλέπεται επιχορήγηση, αλλά δάνειο στο 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού και επιδότηση επιτοκίου. Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατή η υπαγωγή στη συγκεκριμένη κατηγορία χωρίς την επιλογή δανείου.
Η κατάταξη στις κατηγορίες του πίνακα γίνεται με βάση τα εισοδήματα της εκκαθαρισμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 (υποβολή 2019).
Εάν δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το φορολογικό έτος 2018, θα πρέπει να προσκομιστεί το αντίγραφο της σχετικής υπεύθυνης δήλωσης που έχει κατατεθεί στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική υπηρεσία (ΔΟΥ).
4. Επιλέξιμος προϋπολογισμός: Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση ωφελουμένου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 250 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας κύριας χρήσης της κατοικίας, όπως προκύπτει από το Ε9 του κάθε διαμερίσματος/μονοκατοικίας και τυχόν επιπλέον επιφάνειας κύριας χρήσης (m2) για την οποία προσκομίζεται βεβαίωση περαίωσης της διαδικασίας υπαγωγής της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών και δεν έχει δηλωθεί στο Ε9, με μέγιστο κόστος παρεμβάσεων ανά μονοκατοικία/διαμέρισμα τις 25.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Στην περίπτωση διαμερίσματος σε πολυκατοικία, το παραπάνω ποσό περιλαμβάνει και την αναλογία των κοινοχρήστων.
Επιπρόσθετα, επιχορηγούνται από το πρόγραμμα σε ποσοστό 100% της δαπάνης, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης σε αυτό και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου, τα ακόλουθα:
α. Το κόστος που απαιτείται για τη διενέργεια των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων. H επιλέξιμη αμοιβή ανά ενεργειακή επιθεώρηση συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ καθορίζεται ως εξής:
i) για μονοκατοικία ή διαμέρισμα, η αμοιβή καθορίζεται σε 62 ευρώ επαυξημένη κατά 1,86 ευρώ/τ.μ. ωφέλιμης επιφανείας της ιδιοκτησίας, με μέγιστο επιλέξιμο ποσό ανεξαρτήτως επιφάνειας τα 310 ευρώ,
ii) για κτίρια πολλών ιδιοκτησιών κατοικίας (πολυκατοικία), όταν η επιθεώρηση αφορά στην πολυκατοικία, η αμοιβή καθορίζεται σε 62 ευρώ επαυξημένη κατά 1,24 ευρώ/τ.μ. συνολικής επιφανείας της «πολυκατοικίας», με μέγιστο επιλέξιμο ποσό ανεξαρτήτως επιφάνειας τα 806 ευρώ.
β. Η αμοιβή του συμβούλου έργου σχετικά με την υποβολή της αίτησης, την παρακολούθηση της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και ολοκλήρωσης του έργου συμπεριλαμβανομένης της προσκόμισης των δικαιολογητικών έως την τελική εκταμίευση, μέχρι του ποσού των 248 ευρώ ανά επιμέρους αίτηση, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Σε περίπτωση πολυκατοικίας, πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο ίδιος σύμβουλος έργου για όλους τους ωφελούμενους και η αμοιβή του ορίζεται μέχρι του ποσού των 248 ευρώ συν 62 ευρώ για κάθε επιπλέον του πρώτου διαμερίσματος, με μέγιστο συνολικό ποσό 620 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
γ. Η αμοιβή για τυχόν μελέτες και εγκρίσεις απαιτούμενες από την κείμενη νομοθεσία για την ορθή υλοποίηση παρεμβάσεων (όπως για παράδειγμα αμοιβή για έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, αμοιβή για μελέτη εσωτερικής εγκατάστασης φυσικού αερίου κ.λπ.), μέχρι ποσού 248 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Σε περίπτωση πολυκατοικίας η αμοιβή για μελέτες ορίζεται μέχρι του ποσού των 248 ευρώ συν 62 ευρώ για κάθε επιπλέον του πρώτου διαμερίσματος, με μέγιστο συνολικό ποσό 620 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
Για μονοκατοικία και μεμονωμένο διαμέρισμα, το συνολικό μέγιστο επιλέξιμο κόστος για τις περιπτώσεις α, β, και γ δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 992 ευρώ ανά αίτηση, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Σε περίπτωση πολυκατοικίας το συνολικό μέγιστο επιλέξιμο κόστος για τα α, β, και γ δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 2.604 ευρώ συνολικά, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.
Ο τελικός επιλέξιμος προϋπολογισμός (συνολικός και παρεμβάσεων) καθορίζεται βάσει των προσκομισθέντων παραστατικών δαπανών. Τόσο ο τελικός επιλέξιμος προϋπολογισμός όσο και το επιμέρους σύνολο των λοιπών δαπανών (α, β και γ) δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα αντίστοιχα συνολικά ποσά της απόφασης υπαγωγής καθώς και τα επιμέρους ανώτατα όρια παρεμβάσεων και λοιπών δαπανών του προγράμματος. Το είδος των λοιπών δαπανών θα πρέπει να δηλώνεται προ της υπαγωγής.
Οι υπερβάσεις από την τσέπη ή με δάνειο
Οι ωφελούμενοι ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση και το πλήθος των εξαρτώμενων τέκνων δικαιούνται την αντίστοιχη επιχορήγηση και είτε αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπόλοιπου ποσού με ίδια κεφάλαια είτε συνάπτουν δανειακή σύμβαση, εφόσον το επιθυμούν, για το ποσό που θα επιλέξουν ή για το ποσό που θα τους εγκριθεί από το χρηματοπιστωτικό οργανισμό με 100% επιδότηση επιτοκίου, είτε με συνδυασμό των παραπάνω.
Ιδια κεφάλαια
Στην περίπτωση κάλυψης της ιδιωτικής συμμετοχής μόνο με ίδια κεφάλαια δεν υπάρχει η δυνατότητα προκαταβολής από το πρόγραμμα. Συνεπώς, ο ωφελούμενος δεν λαμβάνει προκαταβολή από το χρηματοπιστωτικό οργανισμό, μπορεί όμως και μόνο μέσω τραπεζικού συστήματος και ανεξαρτήτως αριθμού τραπεζικών λογαριασμών/τραπεζικών ιδρυμάτων να δώσει προκαταβολή από το ποσό των ιδίων κεφαλαίων. Μετά την αποπληρωμή του ποσού των ιδίων κεφαλαίων (συνυπολογίζοντας τυχόν προκαταβολή που έχει δοθεί) και την προσκόμιση των αντίστοιχων αποδεικτικών στοιχείων στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Α.Ε. (extrait λογαριασμών κ.λπ.), εκταμιεύεται η επιχορήγηση για πληρωμή των αναδόχων/ προμηθευτών σε τραπεζικό λογαριασμό τους από το χρηματοπιστωτικό οργανισμό.
Τραπεζικός δανεισμός
Το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης ανέρχεται σε 4% και είναι επιδοτούμενο σε ποσοστό 100%. Οσον δε αφορά στους όρους της δανειακής σύμβασης έχουν ως εξής:
* Δεν είναι επιτρεπτή η απαίτηση από το χρηματοπιστωτικό οργανισμό εμπράγματων εξασφαλίσεων για τη χορήγηση του δανείου. Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η δυνατότητα να τεθεί εγγυητής κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στο πρόγραμμα, σε όσες περιπτώσεις το επιθυμούν οι πολίτες προκειμένου να βελτιώσουν την πιστοληπτική τους ικανότητα και ιδίως στις περιπτώσεις ηλικιωμένων, ανηλίκων, καθώς και πολιτών που στερούνται επαρκούς ατομικού εισοδήματος, όπως ενδεικτικά οικοκυρές και άνεργοι.
* Η διάρκεια του δανείου είναι 4, 5 ή 6 έτη και η επιδότηση επιτοκίου αφορά σε όλη τη διάρκεια του δανείου.
* Η τοκοχρεωλυτική απόσβεση του δανείου γίνεται με μηνιαία συχνότητα πληρωμής δόσεων και σταθερό επιτόκιο καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου.
* Παρέχεται η δυνατότητα για πρόωρη μερική ή ολική εξόφληση του δανείου χωρίς επιβάρυνση του δανειολήπτη.