Τρεις εβδομάδες έχουν απομείνει μέχρι το τέλος του χρόνου και
περισσότεροι από ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες και ελεύθεροι
επαγγελματίες δεν γνωρίζουν τι τους… περιμένει από το νέο έτος όσον
αφορά στον υπολογισμό των ασφαλιστικών τους εισφορών.
Εν μέσω πολλών διαφωνιών για το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει η
σχετική υπουργική απόφαση αλλά και οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι, το υπουργείο Εργασίας
προσπαθεί να δώσει την τελική λύση του «σταυρόλεξου» στη δημοσιότητα
πριν από το τέλος του χρόνου. Ήδη θεωρείται δεδομένο ότι θα υπάρξουν
πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις για τους ενδιαφερόμενους μεταξύ των οποίων
θα είναι και οι μέτοχοι εταιρειών που κατέχουν θέση και στο διοικητικό
συμβούλιο αλλά και οι αγρότες.
Η επιτροπή που συγκροτήθηκε στο υπουργείο Εργασίας προκειμένου να
συντάξει το σχέδιο της υπουργικής απόφασης για τη σύνδεση των
ασφαλιστικών εισφορών με το εισόδημα των επιτηδευματιών αντιμετωπίζει
ολοένα και περισσότερα προβλήματα. Η διατύπωση του νόμου αφήνει τόσα
«κενά» που πλέον είναι πιθανό ο ασφαλιστικός νόμος να χρειαστεί «διορθώσεις» πριν καν τεθεί σε εφαρμογή. Σε διαφορετική περίπτωση, θα απαιτηθεί νομοθέτηση με… υπουργική απόφαση.
Κανονικά, οι περίπου 700.000 ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ, οι ασφαλισμένοι του Ενιαίου Ταμείου Αυτοαπασχολουμένων και οι διπλοαπασχολούμενοι
που μέχρι τώρα απαλλάσσονταν των ασφαλιστικών εισφορών εφόσον είχαν
ασφαλιστεί για πρώτη φορά μετά την 1/1/1993, θα έπρεπε να έχουν ήδη σαφή
εικόνα για το τι τους περιμένει από το νέο έτος. Μερικά ενδεικτικά
«εμπόδια» με τα οποία έρχονται αντιμέτωπα τα μέλη της επιτροπής, είναι
τα εξής:
1. Ο νόμος προβλέπει ότι όσοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με «μπλοκάκι» μπορούν να αντιμετωπιστούν ως «μισθωτοί»
όπως ακριβώς συμβαίνει και με την εφορία. Στα φορολογικά, αντιμετώπιση
του «μπλοκάκια» ως μισθωτού, σημαίνει ότι θα φορολογηθούν με βάση την
κλίμακα των μισθωτών και θα κάνουν χρήση του αφορολογήτου (σ.σ με βάση
τη φορολογική νομοθεσία, ένας «μπλοκάκιας» αντιμετωπίζεται ως μισθωτός
αν κόβει δελτία παροχής υπηρεσιών σε έως και 3 εργοδότες ή αν ο ένας εξ’
αυτών, αποδίδει το 75% του συνολικού εισοδήματος από δελτία παροχής
υπηρεσιών).
Στα ασφαλιστικά, ο νόμος ορίζει ότι όποιος έχει μέχρι και δύο
εργοδότες, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μισθωτός. Πρακτικά, αυτό
σημαίνει ότι αντί για 27% ασφαλιστικές εισφορές, ο εργαζόμενος θα
πληρώνει μόνο το ένα τρίτο, δηλαδή περίπου 9% ενώ τις
υπόλοιπες εισφορές θα πρέπει να τις καταβάλλει ο εργοδότης. Εκτός του
ότι αυτή η πρακτική θα φέρει εργαζόμενο και εργοδότη στο τραπέζι των
διαπραγματεύσεων για το ποιος θα επωμισθεί το πρόσθετο βάρος, γεννάται
και άλλο ερώτημα. Τι θα γίνει αν κατά τη διάρκεια της χρονιάς ο
«μπλοκάκιας» βρει και τρίτο εργοδότη; Θα επιστρέφονται χρήματα στην ή
στις επιχειρήσεις που μέχρι τότε του πλήρωνε εισφορές; Τι θα γίνει,
αντιθέτως αν ο «μπλοκάκιας» με τους τρεις εργοδότες χάσει τον έναν; Θα
ζητηθούν αναδρομικά χρήματα από τις άλλες επιχειρήσεις; Θα λύνεται το
θέμα κάθε χρόνο ανάλογα με το τι προκύπτει από τις φορολογικές δηλώσεις;
Από μόνο του, αυτό το θέμα αφορά σε δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και
αν δεν λυθεί με αξιόπιστο τρόπο, θα προκαλέσει ακόμη περισσότερα
προβλήματα στις σχέσεις των εργαζομένων με τους εργοδότες οι οποίοι
ξαφνικά θα έρθουν αντιμέτωποι με αύξηση του εργοδοτικού κόστους και
προφανώς θα επιδιώξουν να μεταφέρουν το βάρος στους εργαζόμενους.
2. Τι θα πληρώνει ένας νέος επαγγελματίας ο οποίος θα κάνει για πρώτη
φορά έναρξη επαγγέλματος στην εφορία μέσα στο 2017; Πρόβλεψη στον νόμο
για «προκαταβολή» ασφαλιστικών εισφορών δεν υπάρχει. Όμως, δεν νοείται
για έναν επαγγελματία να ασκεί το επάγγελμά του χωρίς να καταβάλλει
ασφαλιστικές εισφορές. Και γι’ αυτό το θέμα θα πρέπει να βρεθεί λύση.
Μια πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι, είναι κατά το πρώτο έτος από την
έναρξη επαγγέλματος, να πληρώνονται οι ελάχιστες εισφορές που προβλέπει
ο νόμος
3. Σε δεινή θέση θα βρεθούν μέσα στο 2017, οι ασφαλισμένοι μετά το 1993
με δύο πηγές εισοδήματος, δηλαδή αυτοί που απασχολούνται και ως
μισθωτοί και ως επαγγελματίες. Πρώτον διότι για πρώτη φορά το εισόδημα
από τις δύο πηγές θα προστεθεί και θα φορολογηθεί βάση της κλίμακας. Ο
δεύτερος λόγος, είναι ακόμη πιο σημαντικός:
Με το νέο έτος, οι ασφαλισμένοι θα κληθούν για πρώτη φορά να πληρώσουν
ασφαλιστικές εισφορές (το 27% του εισοδήματος από το μπλοκάκι). Αυτές
τις εισφορές όμως, δεν θα τις αφαιρέσουν από τα φορολογητέα κέρδη του
2016 αλλά του 2017. Δηλαδή, η διαφορά θα φανεί στη δήλωση του 2018. Για
το 2017, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες και θα πληρώσουν για πρώτη φορά
εισφορές τις οποίες δεν θα εκπέσουν από πουθενά, και ο φόρος θα έρθει
αυξημένος λόγω της ενιαίας κλίμακας. Το «χτύπημα» στη ρευστότητα ενός
φορολογούμενου με αποδοχές της τάξεως των 15.000 ευρώ από «μπλοκάκια» μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 50% επί του εισοδήματος από την άσκηση του ελεύθερου επαγγέλματος.
4. Ως «βόμβα» θα πέσει στο ελληνικό επιχειρείν το ενδεχόμενο ο
υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών για τα μέλη διοικητικού συμβουλίου
των ανωνύμων εταιρειών που είναι ταυτόχρονα και μέτοχοι με ποσοστό άνω
του 3%, να πληρώσουν από την 1/1/2017 ασφαλιστικές εισφορές με βάση τα
μερίσματα που θα τους διανέμουν οι επιχειρήσεις τους. Το σενάριο που
συζητείται στο πλαίσιο της επιτροπής που έχει συσταθεί στο υπουργείο
Εργασίας για την εξέταση του νέου συστήματος υπολογισμού των
ασφαλιστικών εισφορών, προβλέπει ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου
που είναι ταυτόχρονα και μέτοχοι, αντί για ένα πάγιο ποσό που πληρώνουν
σήμερα στον ΟΑΕΕ, θα επιβαρύνονται με εισφορές οι οποίες θα αντιστοιχούν
στο 27% των μερισμάτων που θα εισπράττουν, όποτε γίνεται η διανομή.
Επιβεβαίωση αυτού του σεναρίου εκτιμάται ότι θα παγώσει κάθε διανομή
κέρδους από την πλευρά των επιχειρήσεων –η νομοθεσία τους δίνει το
δικαίωμα να αποθεματοποιήσουν- καθώς σε διαφορετική περίπτωση, οι
επιβαρύνσεις θα εκτοξεύονται στα ύψη. Έστω μια εταιρεία με έναν μέτοχο η
οποία παράγει κέρδη 50.000 ευρώ τον χρόνο:
1. Για τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, θα καταβάλλονται 15.500 ευρώ μαζί με το τέλος επιτηδεύματος (1000 ευρώ)
2. Επί του ποσού που θα απομένει, (34.500 ευρώ) και εφόσον αυτό διατεθεί για διανομή, θα επιβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές. Έτσι, θα παρακρατούνται επιπλέον 9315 ευρώ.
Στη διαφορά (25185 ευρώ εφόσον βεβαίως βρεθεί τρόπος να αφαιρούνται οι
εισφορές από τα μερίσματα κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο) θα
επιβάλλεται και ο φόρος μερισμάτων με συντελεστή 15%. Δηλαδή, θα αφαιρούνται ακόμη 3.777,75 ευρώ με αποτέλεσμα να απομένουν τελικώς 21.407,25 ευρώ.
3. Οι φορολογικές υποχρεώσεις, δεν τελειώνουν καθώς σε αυτά τα 21.407
ευρώ πρέπει να επιβληθεί και εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστή έως και 10%.
Στην πράξη θα φανεί ότι ο μέτοχος μιας εταιρείες με κέρδη 50.000 ευρώ, κινδυνεύει να χάσει πάνω από το 60% των κερδών
σε φόρους και εισφορές. Είναι προφανές ότι αν ενεργοποιηθεί ένα τέτοιο
καθεστώς ασφάλισης και φορολόγησης, οι περισσότερες εταιρείες θα
αναζητήσουν τρόπους διαφυγής είτε αναβάλλοντας τη διανομή μερισμάτων (ή
διανέμοντας ποσά μόνο και μόνο για να καλύπτονται τα τεκμήρια) είτε
μεταβιβάζοντας τα πακέτα των μετοχών σε εταιρείες με έδρα εκτός Ελλάδας.